ChatGPT
नेपालमा राजतन्त्र फर्कने सम्भावना अहिलेको राजनीतिक, सामाजिक र कानुनी संरचनालाई हेर्दा निकै कम देखिन्छ । तर, केही समूहहरूले राजतन्त्र पुनःस्थापनाका लागि आन्दोलन गरिरहेका छन् ।
के राजतन्त्र फर्कने सम्भावना छ ?
संविधानिक अवरोध – नेपालको संविधान २०७२ ले नेपाललाई संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र घोषणा गरिसकेको छ । राजतन्त्र फर्काउन संविधान संशोधन आवश्यक पर्छ, जुन संसदमा दुई-तिहाइ बहुमतबिना सम्भव छैन ।
राजनीतिक दलहरूको अडान – प्रमुख राजनीतिक दलहरू (नेकपा माओवादी, कांग्रेस, एमाले आदि) गणतन्त्रको पक्षमा छन् । राजतन्त्र फर्काउन संसदभित्र पर्याप्त समर्थन छैन ।
जनताको भावना – जनतामा विभिन्न मत हुन सक्छन्, तर हालसम्म ठूला आन्दोलनहरू गणतन्त्र हटाएर राजतन्त्र ल्याउने पक्षमा देखिएको छैन ।
अन्तर्राष्ट्रिय प्रभाव – नेपालमा लोकतन्त्रप्रति भारत, अमेरिका, चीन, युरोपेली देशहरू सकारात्मक छन् । तिनको दबाबले राजतन्त्र फर्काउने सम्भावना झन् कम बनाउँछ ।
राजावादी आन्दोलनहरू – केही समूहहरू (जस्तै, राप्रपा) राजतन्त्रको पक्षमा छन्, तर उनीहरूको प्रभाव सीमित छ । यद्यपि, यदि राजनीतिक अस्थिरता बढ्यो भने, राजतन्त्रको चर्चा अझ चुलिन सक्छ ।
निष्कर्ष
हालको अवस्थामा राजतन्त्र फर्कने सम्भावना न्यून छ, तर यदि नेपालमा ठूलो राजनीतिक संकट आयो भने यसबारे बहस हुन सक्छ । तपाईंलाई के लाग्छ ?
आन्दाेलनबाट नेपालमा राजतन्त्र पुन:स्थापना हुने सम्भावना छ कि छैन ?
नेपालमा राजतन्त्र पुन:स्थापना हुने सम्भावना अहिलेको सन्दर्भमा निकै न्यून देखिन्छ । यद्यपि, केही समूहहरू (विशेष गरी राजावादी तथा राष्ट्रवादी शक्तिहरू) राजतन्त्र पुन:स्थापनाको पक्षमा आन्दोलन गरिरहेका छन्, तर तिनको जनसमर्थन कति छ भन्ने विषय महत्वपूर्ण छ ।
मुख्य कारणहरू जसले राजतन्त्र पुन:स्थापनालाई कठिन बनाउँछन्:
संविधानिक संरचना – २०१५ सालको नयाँ संविधानले नेपाललाई संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको रूपमा परिभाषित गरिसकेको छ । संविधान संशोधन गर्न संसदमा दुई-तिहाइ बहुमत आवश्यक पर्छ, जुन अहिलेका राजनीतिक दलहरूबाट सम्भव देखिँदैन ।
राजनीतिक दलहरूको अडान – नेपालका प्रमुख राजनीतिक दलहरू (नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, माओवादी केन्द्र, र अन्य) गणतन्त्रकै पक्षमा छन् । उनीहरूकै बहुमत रहेकोले राजतन्त्र फर्काउने संवैधानिक मार्ग अवरुद्ध छ ।
जनस्तरको धारणा – २००६ सालको जनआन्दोलनपछि नेपाली जनताले प्रत्यक्ष राजतन्त्रको अनुभव गरिसकेका छन् । गणतन्त्रमा विभिन्न चुनौतीहरू भए पनि, राजतन्त्र पुन:स्थापनाको मागले व्यापक जनसमर्थन पाएको देखिंदैन ।
अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन – नेपालमा लोकतन्त्रलाई बलियो बनाउने पक्षमा अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति राष्ट्रहरू (भारत, अमेरिका, युरोपेली मुलुकहरू) छन् । तिनीहरूको समर्थनबिना राजतन्त्र फर्काउने सम्भावना न्यून छ ।
तर, यदि वर्तमान राजनीतिक दलहरूमा चरम असफलता देखियो, जनतामा व्यापक असन्तुष्टि बढ्यो, र राजतन्त्र पक्षधरहरूले ठूलो जनलहर उत्पन्न गर्न सके, भने दीर्घकालीन रूपमा राजतन्त्र पुन:स्थापनाको सम्भावना नकार्न सकिंदैन । तपाईंको यस विषयमा के विचार छ ?
DeepSeek
नेपालमा राजतन्त्र फर्कन सक्छ ?
नेपालमा राजतन्त्र फर्कन सम्भव छ कि छैन भन्ने कुरा धेरै कारकहरूमा निर्भर गर्दछ, जस्तै राजनीतिक इच्छाशक्ति, जनमत, र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रिया । २००८ मा नेपालले राजतन्त्र समाप्त गरी गणतन्त्र घोषणा गरेपछि, देशले लोकतान्त्रिक प्रक्रियामा प्रगति गरेको छ । तर, केही समूहहरूले राजतन्त्र फिर्ता गर्ने माग गर्दै आएका छन् ।
राजतन्त्र फर्काउने सम्भावना निम्न कारकहरूले निर्धारण गर्न सक्छ:
१. जनमत: यदि नेपाली जनताको बहुमतले राजतन्त्र फर्काउन चाहन्छ भने त्यसको सम्भावना बढ्न सक्छ। तर, हालसम्म गणतन्त्रलाई समर्थन गर्ने मत बढी देखिन्छ ।
२. राजनीतिक इच्छाशक्ति: नेपालका प्रमुख राजनीतिक दलहरू, जस्तै एमाले, कांग्रेस, र माओवादी केन्द्र, हाल गणतन्त्रलाई समर्थन गर्छन् । यदि तिनीहरूले राजतन्त्र फर्काउने मुद्दा उठाएन भने त्यसको सम्भावना कम छ ।
३. संवैधानिक प्रक्रिया: नेपालको संविधानले गणतन्त्रलाई मान्यता दिएको छ । राजतन्त्र फर्काउन संविधान संशोधन गर्नुपर्ने हुन्छ, जसको लागि संसदमा दुई-तिहाई बहुमत आवश्यक छ । यो प्रक्रिया जटिल र समयसाध्य हुन सक्छ ।
४. अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रिया: नेपालले लोकतन्त्र र गणतन्त्रको पक्षमा अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन पाएको छ । राजतन्त्र फर्काउने कदमले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबाट नकारात्मक प्रतिक्रिया आउन सक्छ ।
यसरी, हालका परिस्थितिहरूमा नेपालमा राजतन्त्र फर्काउन सम्भावना न्यून देखिन्छ । तर, भविष्यमा राजनीतिक परिस्थिति परिवर्तन हुन सक्छ, जसले गर्दा यो मुद्दा फेरि उठ्न सक्छ ।
